ನಿಜವಾದ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವವನ್ನು ರೂಪಿಸುವ ಕೆಲಸ 20ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಗಾಂಧಿಯವರಿಂದ ಆರಂಭವಾಗಿದೆ. ಅದನ್ನು ಮತ್ತೆ ಮುನ್ನೆಲೆಗೆ ತರುವ ಕೆಲಸವನ್ನು ಈಗಿನ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳು ಮಾಡಬೇಕಿವೆ. ಯುವ ನಾಯಕ ರಾಹುಲ್ ಗಾಂಧಿ ಆರಂಭಿಸಿದ “ಭಾರತ್ ಜೋಡೋ” ಈ ದಿಸೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಆಶಾದಾಯಕ ಹೆಜ್ಜೆ. – ಡಾ.ಉದಯ ಕುಮಾರ ಇರ್ವತ್ತೂರು, ವಿಶ್ರಾಂತ ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲರು.
ಎಲ್ಲ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಬ್ಬಗಳ ಆಚರಣೆಯು ಹಿಂದಣ ಪಯಣದ ಹಿನ್ನೋಟ ಮತ್ತು ಮುಂದಣ ಹೆಜ್ಜೆಯ ಹಿಂದಿನ ಸಂಕಲ್ಪದ ಯಾವ ಗಾಢವಾದ ಗೂಢವಾದ ಅರ್ಥಗಳಿಲ್ಲದೆ ಆ ದಿನದ ಸಂಭ್ರಮದ ಭ್ರಮೆಗೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿ ಹೋಗುತ್ತಿದೆ. ಮುಂದಿನ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರ ಗಳಿಕೆಗೆ ಯಾವ ತಳಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಫಸಲು ತರಬಹುದು ಎನ್ನುವ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರವನ್ನು ಮೀರಿ ಯೋಚಿಸುವ ಜನಪರ ಮನಸ್ಸುಗಳು ವಿನಾಶದ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಸಂತತಿಯಾಗುತ್ತಿರುವಂತೆ ತೋರುತ್ತಿದೆ. ನಿನ್ನೆಯ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ದಿನಾಚರಣೆಯ ಸಂಭ್ರಮವೂ ಸಂಜೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಇಳಿದು ಹೋಯಿತು. ಅದು ಮರುಕಳಿಸಲು ಮುಂದಿನ ಜನವರಿ 26 ರವರೆಗೆ ಕಾಯಬೇಕು.
ಇದನ್ನು ಯೋಚಿಸುವಾಗ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪೂರ್ವದ ಕಾಲದ ಒಂದು ಹಂತದಲ್ಲಿದ್ದ ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‍ನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ನೆನಪಾಗುತ್ತದೆ. ಅಷ್ಟಕ್ಕೂ 1885 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸನ್ನು ಅಲೆನ್ ಕ್ಟೋವಿಯನ್ ಹ್ಯೂಮ್ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಿದ್ದೇ ಬ್ರಿಟೀಷರ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಸರಾಗಗೊಳಿಸುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಎಂದೂ ಹೇಳಬಹುದೇನೋ? ಅಂದರೆ ಆಧುನಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದ ಭಾರತೀಯರನ್ನು ನಿಧಾನವಾಗಿ ರಾಜಕೀಯ ಅವಕಾಶ ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಪಳಗಿಸಿ ಸೂರ್ಯ ಮುಳುಗದ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ವಸಾಹತಿನ ಜನರಿಗೆ ಅಸ್ಮಿತೆ ಮತ್ತು ಅಧಿಕಾರದ ನಶೆ ಏರಿಸಿ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿರಿಸುವ ಇದೊಂದು ದೂರಗಾಮಿ ಯೋಜನೆ ಎಂದೂ ತಿಳಿಯಬಹುದಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಇದೆಲ್ಲ ಬದಲಾಗಲು ತೊಡಗಿದ್ದು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸಿಗೆ ರಾಜಕೀಯ ಎಂಟ್ರಿ ಕೊಟ್ಟ ಯುವ ವಕೀಲ ಗಾಂಧಿಯಿಂದ. “ವೈದ್ಯ ಬಯಸಿದ್ದು ಒಂದಾದರೆ ರೋಗಿ ಆದದ್ದೇ ಬೇರೆ”
ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಹೋರಾಟವನ್ನು ತಳಮಟ್ಟದಿಂದ ಕಟ್ಟಿದ ಗಾಂಧಿ “ಪ್ರಬಲ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ”ವನ್ನು ತಣ್ಣಗೆ ಅಲುಗಾಡಿಸಬಲ್ಲ ಶಕ್ತಿ ನಿಂತಲ್ಲಿಂದಲೇ ಎಲ್ಲಿಂದ ಗಳಿಸಬಹುದು ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಕಷ್ಟಪಟ್ಟು ಕಲಿತ ಏಕಲವ್ಯನಾದರು. ಅನ್ಯರ ನೆಲದಲ್ಲಿ ಸತ್ಯ, ಅಹಿಂಸೆ, ಅಸಹಕಾರಗಳ ಸರಳ ಸೂತ್ರದ ಮೂಲಕ ಉದ್ದೇಶ ಸಾಧಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾದರೆ, ಇನ್ನು ನಮ್ಮದೇ ನೆಲದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮವರ ಮನಗೆದ್ದರೆ ಏನನ್ನಾದರೂ ಸಾಧಿಸಬಹುದೆನ್ನುವ ವಿಶ್ವಾಸ ಮೋಹನಚಂದ್ರ ಗಾಂಧಿಯವರದ್ದಾಯಿತು.
1916ರ ಲಕ್ನೋ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಚಂಪಾರಣದಿಂದ ಬಂದ ರೈತ ಹೋರಾಟಗಳನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿ ಭೂಮಾಲೀಕರಿಂದ ಇನ್ನಿಲ್ಲದ ಕಷ್ಟ ಅನುಭವಿಸಿ ಹೈರಾಣಾಗಿ ಹೋಗಿದ್ದ ರಾಜಕುಮಾರ ಶುಕ್ಲಾ, ಬಾಲಗಂಗಾಧರ ತಿಲಕರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಹೇಳತೊಡಗಿದರೆ, “ನಿಮ್ಮ ಸಮಸ್ಯೆಗೂ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸಿನ ಹೋರಾಟಗಳಿಗೂ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲ” ಎನ್ನುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಉತ್ತರಿಸಿದರು. ಅವರು ಹೇಳಿದ್ದರಲ್ಲಿ ಯಾವ ವಿಶೇಷವೂ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಯಾಕೆಂದರೆ ಆಗ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಇದ್ದದ್ದೇ ಹಾಗೆ, ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ ಅವಕಾಶ ಬೇಕು ಎಂದು ಒತ್ತಾಯ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಬಹುಪಾಲು ಜನರು ಆಧುನಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದ ಬಹುಪಾಲು ಸಮಾಜದ ಮಧ್ಯಮ ಮತ್ತು ಮೇಲ್ವರ್ಗದ ಜನ. ಅವರಿಗೂ ಸಮಾಜದ ತಳವರ್ಗ, ಕೆಳವರ್ಗ, ಕೈಕಸುಬುದಾರರು, ಮುಂತಾದವರಿಗೆ ಯಾವ ರೀತಿಯ ಸಂಪರ್ಕ ಸಂಬಂಧಗಳು ಇರಲೇ ಇಲ್ಲ. ಆದರೆ ಚಂಪಾರಣ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸ್ಥಿತಿ ಬಹಳ ಕೆಟ್ಟದ್ದಾಗಿದ್ದ ಕಾರಣ ರಾಜಕುಮಾರ್ ಶುಕ್ಲಾ ಯಾರಿಂದಾದರೂ, ಹೇಗಾದರೂ ಪರಿಹಾರ ಪಡೆದೇ ಪಡೆಯಬೇಕೆನ್ನುವ ಜಿದ್ದಿಗೆ ಬಿದ್ದವನಂತೆ, ಅಲ್ಲಿಗೇ ಸುಮ್ಮನಾಗದೆ ತನ್ನ ಸಂಕಟ ಕೇಳುವ ಮುಂದಿನ ಮನಸೆಲ್ಲಿ ಎಂದು ಎಡೆ ಬಿಡದ ತ್ರಿವಿಕ್ರಮನಾಗಿ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತಾನೆ. ಇದರ ಫಲವಾಗಿ ಆತ ಗಾಂಧಿಯವರನ್ನು ಕಂಡು, ಅವರು ಚಂಪಾರಣ್‍ಗೆ ಬಂದು, ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ನೋಡಿ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡು ತೀರಾ ಹತಾಶರಾಗಿರುವ ರೈತ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಏನಾದರೂ ಸಹಾಯ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಕೇಳಿಕೊಳ್ತಾನೆ. ಗಾಂಧಿಯವರು ಸುಲಭದಲ್ಲಿ ಸಾಗ ಹಾಕ ನೋಡಿದರೆ ಆತ ಕೇಳಲೊಲ್ಲ. ಅವರ ಬೆನ್ನು ಬಿಡದೆ ಅಹಮದಾಬಾದಿಗೂ ಬಂದ ಮೇಲೆ ಗಾಂಧಿ ಮುಂದಿನ ಕೆಲ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಚಂಪಾರಣ್‍ಗೆ ಬರುವುದಾಗಿ ಮಾತುಕೊಟ್ಟು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗ್ತಾರೆ.
ಗಾಂಧಿ ಚಂಪಾರಣ್‍ದಲ್ಲಿ ರೈತರು, ಕಾರ್ಖಾನೆ ಮಾಲಿಕರು, ಸರಕಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಹೀಗೆ ಎಲ್ಲರನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗಿ ರೈತರ ಸಮಸ್ಯೆಯ ಕುರಿತಂತೆ ಮಾಹಿತಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸ ತೊಡಗುತ್ತಾರೆ. ಅಂದರೆ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಮಸ್ಯೆ ಇದೆ ಎಂದರೆ ಅದನ್ನು ಸ್ವತಃ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಇಳಿದು ತಿಳಿಯುವ ಆಸಕ್ತಿ ನಾಯಕನಾಗುವವನಿಗೆ ಬೇಕು. ರೈತರೇನೋ ನೊಂದವರು ಬಹಳ ಆಸಕ್ತಿಯಿಂದ ಗಾಂಧಿಯವರನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗಿ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಸಮಸ್ಯೆಗೆ ಮೂಲವಾಗಿರುವ ಭೂಮಾಲಿಕರು, ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು, ಸರಕಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಕೇಳಬೇಕಲ್ಲ. ನೀವು ಯಾರು, ನಿಮಗೆ ಇಲ್ಲಿ ಏನು ಕೆಲಸ, ಸಮಸ್ಯೆ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುವ ಅಧಿಕಾರ ನಿಮಗೆ ಕೊಟ್ಟವರು ಯಾರು? ಈಗಿಂದೀಗಲೇ ನೀವು ಇಲ್ಲಿಂದ ಹೊರಡಬೇಕು ಎಂದು ಸರಕಾರ ಆಜ್ಞೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ನಮ್ಮ ದೇಶದ ರೈತರು ಅವರ ಸಮಸ್ಯೆ ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ, ಅವರ ಆಹ್ವಾನದ ಮೇಲೆ ಬಂದಿದ್ದೇನೆ, ಅವರ ಕಷ್ಟ ಪರಿಹರಿಸುವ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆ ಎಂದು ಹೇಳಿ ಗಾಂಧಿ ಅವರ ಕೆಲಸ ಮುಂದುವರಿಸಿದರು. ತಮ್ಮ ಮಾತು ಕೇಳದ ಗಾಂಧಿಯವರನ್ನು ಸರಕಾರ ಬಂಧನ ಮಾಡಿ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರ ಮುಂದೆ ಹಾಜರು ಪಡಿಸಿದ್ರೆ ಅವರನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸಿ ಕೋರ್ಟಿಗೂ ಬಂತು ಜನ ಜಾತ್ರೆ. ಜನರನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ಪೊಲೀಸರೂ ಹೈರಾಣಾದ್ರು. ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರೆದುರು ʼಹೌದು ಕಾನೂನು ಭಂಗ ಮಾಡಿದ್ದೇನೆ, ನನ್ನ ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಿಯ ಪ್ರಕಾರ ನಾನು ಸತ್ಯದ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿದ್ದೇನೆʼ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸರಕಾರದ ಮುಖದ ಮೇಲೆ ಹೊಡೆದಂತೆ ನುಡಿದ ಗಾಂಧಿಯ ಮಾತು, ಬರೀ ಮಾತಾಗಿ ಉಳಿಯಲಿಲ್ಲ. ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ದರ್ಪ, ಅಹಂಕಾರವನ್ನು ಸೀಳಿದ ಸಿಡಿಗುಂಡೇ ಆಯಿತು.
ಇದುವರೆಗೆ ಹೇಳಿದ್ದನ್ನೆಲ್ಲಾ ಕೇಳುವವರನ್ನೇ ನೋಡಿದ ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಆಡಳಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಆಜ್ಞೆಯನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸುವ ಭಾರತೀಯನೊಬ್ಬ ಕಾಣಸಿಗ್ತಾನೆ. ಈತ ಎಲ್ಲೋ ಮರೆಯಲ್ಲಿ ಅನಾಮಿಕನಾಗಿ ಅವಿತುಕೊಂಡು ಗುಂಡು ಹೊಡೆಯುವವನಲ್ಲ. ತುಂಬಿದ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರೆದುರಿಗೆ ಬಹಳ ತಣ್ಣಗೆ ಕಣ್ಣಲ್ಲಿ ಕಣ್ಣಿಟ್ಟು ನೇರಾ ನೇರಾ ಸತ್ಯದ ನುಡಿಗುಂಡು ಹೊಡೆಯುವ ಇದುವರೆಗೆ ಕಾಣದೇ ಇದ್ದ ಹೊಸ ತಳಿಯ ಹೋರಾಟಗಾರ. ಜನರಿಗೆ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಸತ್ಯಕ್ಕೂ ಒಂದು ಶಕ್ತಿ ಇದೆ, ಸತ್ವ ಇದೆ ಎನ್ನುವುದು ತಿಳಿದು ಆಶ್ಚರ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದುವರೆಗೆ ಯಾವ ನಾಯಕರೂ ತುಳಿಯದ ಹೊಸ ಹಾದಿಯೊಂದು ನಾಡಿನ ಮುಂದೆ ಈ ಯುವ ವಕೀಲನ ಮೂಲಕ ಅನಾವರಣಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಕೇಳಿದ ಗುಜರಾತ್ ಸಭಾದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ರಾವ್ ಸಾಹೇಬ್ ಹರಿಲಾಲ್ ಬಾಯಿ ತಾನು ಕುಳಿತ ಕುರ್ಚಿಯಿಂದಲೇ ಇಳಿದು ಸಾರಿ ಹಾರಿ “ನಮ್ಮ ನಾಯಕ ಜನಿಸಿದ, ನಮ್ಮ ಸಭಾದ ಮುಂದಿನ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಅವನೇ” ಎಂದರೆ ವಲ್ಲಭ ಬಾಯಿ ಪಟೇಲರೂ ಅವರ ಮಾತಿಗೆ ಸಹಮತ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಗಾಂಧಿಯವರ ಬದುಕಿನ ಮತ್ತೊಂದು ಸಂದರ್ಭ ತಮಗೆ ಕಷ್ಟಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದ ಅಂಬಾಲಾಲ್ ಸಾರಾಬಾಯಿಯವರ ಹತ್ತಿಯ ಗಿರಣಿಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಮಿಕರು ಮುಷ್ಕರ ಆರಂಭಿಸಿದಾಗ ಎದುರಾಗುತ್ತದೆ. ಕಾರ್ಮಿಕರ ಬೇಡಿಕೆ ನ್ಯಾಯಯುತವಾದದ್ದು ಎಂದು ಅವರಿಗೆ ಮನವರಿಕೆಯಾದಾಗ ಅಂಬಾಲಾಲ್ ಸಾರಾಬಾಯಿಯವರನ್ನು ಗಾಂಧಿಯವರು ವಿರೋಧಿಸುವ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲಬೇಕಾಯ್ತು. ಇದು ಸಂಕಟ ಮತ್ತು ಸಂಧಿಗ್ಧ. ಆದರೆ ಆತ್ಮಶಕ್ತಿಯನ್ನ ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ಒಡ್ಡುವ ಈ ಸಂಕಟವನ್ನು ಎದುರಿಸಿದ ಗಾಂಧಿ ಮುಂದೆ ಈ ಸಮಸ್ಯೆಗೂ ಪರಿಹಾರ ಕಂಡು ಹಿಡಿಯುತ್ತಾರೆ.
1919ರಲ್ಲಿ ಅಮೃತಸರದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಸರಕಾರ ಭಾರತೀಯರ ಮೇಲೆ ನಡೆಸಿದ ಹಿಂಸಾಕಾಂಡವನ್ನು ಖಂಡಿಸಿ ನಿರ್ಣಯ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಗಾಂಧಿಯವರು ಭಾರತೀಯರು ಹರತಾಳ ನಡೆಸುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಿದ ಹಿಂಸಾಚಾರನ್ನು ಖಂಡಿಸುವ ನಿರ್ಣಯ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗ್ತಾರೆ. ಒಂದು ಕಾಲಕ್ಕೆ ಬ್ರಿಟೀಷರಿಗೆ ರಿಮೋಟ್ ಕಂಟ್ರೋಲ್‍ನಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸಬಹುದಾಗಿದ್ದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್, ಗಾಂಧಿಯವರ ಪ್ರವೇಶದಿಂದ ದಿಲ್ಲಿಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಹಳ್ಳಿಯ ಕಡೆಗೆ ಹೊರಡ ತೊಡಗುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಭಾಗವಾಗಿ ರೈತರು, ಮಹಿಳೆಯರು, ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು, ದಲಿತ ಬದುಕಿನ ಸಮಸ್ಯೆಗಳೂ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳುವಳಿಯ ಕಾರ್ಯಸೂಚಿಯನ್ನು ನಿರೂಪಿಸ ತೊಡಗಿದವು. ಗಾಂಧಿ ಏನನ್ನು ಹೇಳಿದರೋ ಅದನ್ನ ಸ್ವತಃ ಅವರೇ ಅನುಸರಿಸತೊಡಗಿದರು. ಯಾರದೋ ಹೆಗಲ ಮೇಲೆ ಬಂದೂಕು ಇಟ್ಟು ಟ್ರಿಗರ್ ಒತ್ತುವ ಕೆಲಸ ಅವರು ಮಾಡಲೇ ಇಲ್ಲ. ಆಡಿದ್ದನ್ನು ಸ್ವತಃ ಮಾಡಿ ತೋರಿಸಿದ ಒಂದೇ ಕಾರಣ ಸಾಕು ಅವರನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರಪಿತ ಎಂದು ಕರೆಯಲಿಕ್ಕೆ. ನಿಜವಾದ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವವನ್ನು ರೂಪಿಸುವ ಕೆಲಸ 20ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಗಾಂಧಿಯವರಿಂದ ಆರಂಭವಾಗಿದೆ. ಅದನ್ನು ಮತ್ತೆ ಮುನ್ನೆಲೆಗೆ ತರುವ ಕೆಲಸವನ್ನು ಈಗಿನ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳು ಮಾಡಬೇಕಿವೆ. ಯುವ ನಾಯಕ ರಾಹುಲ್ ಗಾಂಧಿ ಆರಂಭಿಸಿದ “ಭಾರತ್ ಜೋಡೋ” ಈ ದಿಸೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಆಶಾದಾಯಕ ಹೆಜ್ಜೆ. ನಿಜವಾದ ಯಾತ್ರೆ ಇನ್ನು ಆರಂಭವಾಗ ಬೇಕಿದೆ. ನಿಜವಾದ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ರಾಜಕಾರಣ ಮಾಡುವವರಿಗೆ ಗಾಂಧಿಯ ಪರಿಚಯ ಇನ್ನಷ್ಟು ಗಾಢವಾಗಿ ಆದರೆ ಮತ್ತೆ ಹೊಸ ಬೆಳಕು ಮೂಡ ಬಹುದೇನೋ.
ಡಾ. ಉದಯ ಕುಮಾರ ಇರ್ವತ್ತೂರು
ವಿಶ್ರಾಂತ ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲರು
ಇದನ್ನೂ ಓದಿ- ಸತ್ಯವೆನ್ನುವ ಜವಾರಿ ಮತ್ತು ಸುಳ್ಳಿನ ಸವಾರಿ
