ಬಸವಣ್ಣನವರ ಒಂದು ವಚನ : ಆದರ್ಶ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತವ

ಬಸವಣ್ಣನವರ ವಚನದಲ್ಲಿನ ತತ್ವಗಳು 12ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಎಷ್ಟು ಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿದ್ದವೋ, ಇಂದಿನ ಆಧುನಿಕ ಜಗತ್ತಿಗೂ ಅಷ್ಟೇ, ಬಹುಶಃ ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿವೆ. ಜಗತ್ತು ಬದಲಾಗಿರಬಹುದು, ನಮ್ಮ ಉದ್ಯೋಗಗಳು ಮತ್ತು ಜೀವನಶೈಲಿ ಬದಲಾಗಿರಬಹುದು, ಆದರೆ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ದುಡಿಮೆ, ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವ ಮನೋಭಾವ ಮತ್ತು ಸ್ವಾಭಿಮಾನದಂತಹ ಮೂಲಭೂತ ಮಾನವೀಯ ಮೌಲ್ಯಗಳು ಎಂದಿಗೂ ತಮ್ಮ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ – ಡಾ. ರವಿ ಎಂ. ಸಿದ್ಲಿಪುರ

ಹನ್ನೆರಡನೆಯ ಶತಮಾನದ ಮಹಾನ್ ದಾರ್ಶನಿಕ ಬಸವಣ್ಣನವರ ವಚನಗಳು ಕೇವಲ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಉಪದೇಶಗಳಲ್ಲ, ಅವು ಸಾರ್ವಕಾಲಿಕ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುವ ಜೀವನದ ಕೈಪಿಡಿಗಳು. ಅಂತಹ ಒಂದು ಶ್ರೇಷ್ಠ ವಚನ ಹೀಗಿದೆ:

 ಮಾಡುವ ನೀಡುವ ಭಕ್ತನ ಕಂಡರೆ
ನಿಧಿ ನಿಧಾನವ ಕಂಡಂತಾಯಿತ್ತು,
ಪಾದೋದಕ-ಪ್ರಸಾದಜೀವಿಯ ಕಂಡರೆ
ಹೋದ ಪ್ರಾಣ ಬಂದಂತಾಯಿತ್ತು.
ಅನ್ಯರ ಮನೆಗೆ ಹೋಗಿ, ತನ್ನುದರವ ಹೊರೆಯದ
ಅಚ್ಚ ಶರಣರ ಕಂಡರೆ
ನಿಶ್ಚಯವಾಗಿ ಕೂಡಲಸಂಗಯ್ಯನೆಂಬೆನು.

ಈ ವಚನವು ಕಾಯಕದ ಆದರ್ಶ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಮತ್ತು ಆದರ್ಶ ಶರಣನ ಚಿತ್ರಣವನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಕಾಯಕವೆಂದರೆ ಕೇವಲ ದುಡಿಮೆಯಲ್ಲ, ಅದೊಂದು ಜೀವನ ವಿಧಾನ. ಶರಣನ ಚಿತ್ರಣವನ್ನು ನಿರೂಪಿಸುವ ಮೂಲಕ ಇದರ ತದ್ವಿರುದ್ಧವಾದ ‘ಮೈಗಳ್ಳ’ನನ್ನು ತೀಕ್ಷ್ಣವಾಗಿ ಟೀಕಿಸುತ್ತದೆ.

ವಚನದ ಆಳ-ಅಗಲ: ಆದರ್ಶ ಶರಣನ ಚಿತ್ರಣ

• ‘ಮಾಡುವ ನೀಡುವ ಭಕ್ತ’: ಕಾಯಕ ಮಾಡಿ, ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಮರಳಿ ನೀಡುವವನು ಎಂದರ್ಥ. ಇದು ಕಾಯಕ ತತ್ವದ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಆಧಾರಸ್ತಂಭಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ‘ಮಾಡುವ’ ಎನ್ನುವುದು ಸ್ವಾವಲಂಬನೆಯ ಸಂಕೇತ. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ತಮ್ಮ ಜೀವನ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಶ್ರಮಪಡಬೇಕು. ‘ನೀಡುವ’ ಎನ್ನುವುದು ದಾಸೋಹದ ಪ್ರತೀಕ. ದುಡಿದಿದ್ದರಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಅಗತ್ಯಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದದ್ದನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ಉಳಿದಿದ್ದನ್ನು ಸಮಾಜಕ್ಕೆ, ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಅಂದರೆ ಜಂಗಮಕ್ಕೆ ನೀಡುವುದೇ ನಿಜವಾದ ಕಾಯಕ. ಇಂದಿನ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಅನೇಕರು ಕಷ್ಟಪಟ್ಟು ದುಡಿಯದೆ, ಸುಲಭವಾಗಿ ಹಣ ಗಳಿಸಲು ಅಥವಾ ಬೇರೆಯವರ ಶ್ರಮದ ಮೇಲೆ ಬದುಕಲು ಬಯಸುತ್ತಾರೆ. ಇವರು ‘ಮಾಡುವ’ ಮತ್ತು ‘ನೀಡುವ’ ತತ್ವಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿರುತ್ತಾರೆ.
• ಪಾದೋದಕ-ಪ್ರಸಾದಜೀವಿ: ಗುರು ಮತ್ತು ಜಂಗಮರ ಪಾದ ತೊಳೆದ ನೀರು (ಪಾದೋದಕ) ಮತ್ತು ಅವರು ನೀಡಿದ ಪ್ರಸಾದವನ್ನೇ ಜೀವನದ ಆಧಾರವಾಗಿಸಿಕೊಂಡವನು. ಗುರುಹಿರಿಯರ ಜ್ಞಾನ, ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ (ಪಾದೋದಕ) ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯದ ಒಳಿತಿಗಾಗಿ ಪಡೆದದ್ದನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿ (ಪ್ರಸಾದ), ವಿನಯ ಮತ್ತು ಕೃತಜ್ಞತೆಯಿಂದ ಬದುಕುವವನು. ಸರಳ ಜೀವನ, ಭಕ್ತಿಯೇ ಉಸಿರಾದವನು. ಇದು ಶರಣ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸಮರ್ಪಣಾ ಭಾವದ ಸಂಕೇತ. ಇಂತಹ ಶ್ರದ್ಧಾವಂತನನ್ನು ಕಂಡರೆ, ಸತ್ತುಹೋದ ಜೀವಕ್ಕೆ ಮರುಜೀವ ಬಂದಷ್ಟು ಆನಂದ. “ಪಾದೋದಕ-ಪ್ರಸಾದಜೀವಿ”ಯ ಸರಳತೆಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ, ಐಷಾರಾಮಿ ಕಾರುಗಳು, ಖಾಸಗಿ ಜೆಟ್‌ಗಳು, ವೈಭೋಗದ ಜೀವನಶೈಲಿಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವ ‘ಧರ್ಮಗುರು’ಗಳನ್ನು ನಾವು ಕಾಣುತ್ತೇವೆ.
• ‘ಅನ್ಯರ ಮನೆಗೆ ಹೋಗಿ, ತನ್ನುದರವ ಹೊರೆಯದ’: ಈ ಸಾಲುಗಳು ಭಿಕ್ಷಾಟನೆ ಮತ್ತು ಪರಾವಲಂಬನೆಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ತಿರಸ್ಕರಿಸುತ್ತವೆ. ಶರಣ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಸೋಮಾರಿತನಕ್ಕೆ, ಬೇರೆಯವರ ಶ್ರಮದಲ್ಲಿ ಬದುಕುವುದಕ್ಕೆ ಜಾಗವಿಲ್ಲ. ತನ್ನ ಹೊಟ್ಟೆಯನ್ನು ತಾನೇ ದುಡಿದು ತುಂಬಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ‘ಅಚ್ಚ ಶರಣ’ನನ್ನು ಕಂಡರೆ, ಸಾಕ್ಷಾತ್ ದೇವರನ್ನೇ ಕಂಡಂತೆ ಎಂದು ಬಸವಣ್ಣನವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಇದು ದುಡಿಮೆಗೆ ನೀಡಿದ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಗೌರವವಾಗಿದೆ. ಸ್ವಾವಲಂಬನೆಗೆ(Self-reliance) ಮಹತ್ವ ಸಿಕ್ಕಿದೆ. ಆದರೆ ಇಂದು, ಅನೇಕರು ಸರ್ಕಾರಿ ಯೋಜನೆಗಳು, ಸಬ್ಸಿಡಿಗಳು ಅಥವಾ ಇತರರ ದಾನವನ್ನು ದುರುಪಯೋಗಪಡಿಸಿಕೊಂಡು, ತಮ್ಮ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯಿಂದ ನುಣುಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ದುಡಿಯುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವಿದ್ದರೂ ಸೋಮಾರಿಗಳಾಗಿ, ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಹೊರೆಯಾಗುವ ಮನಸ್ಥಿತಿಯ ಮೈಗಳ್ಳತನದ ಬಗ್ಗೆಯೂ ವಿರೋಧ ವ್ಯಕ್ತವಾಗಿದೆ.

ಬಸವಣ್ಣನವರು ಕಾಯಕ, ದಾಸೋಹ ಮತ್ತು ಸ್ವಾಭಿಮಾನದ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಸಾರಿದ್ದಾರೆ. ನಿಜವಾದ ಭಕ್ತನು ಸೋಮಾರಿಯಲ್ಲ, ಅವನು ದುಡಿಯುತ್ತಾನೆ. ಅವನು ಸ್ವಾರ್ಥಿಯಲ್ಲ, ತಾನು ಗಳಿಸಿದ್ದನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಅವನು ಭಿಕ್ಷುಕನಲ್ಲ, ಸ್ವಾಭಿಮಾನಿ. ಇಂತಹ ಶರಣನೇ ದೇವರ ಸ್ವರೂಪ ಎಂದು ಹೇಳುವ ಮೂಲಕ, ಮನುಷ್ಯ ತನ್ನ ಸತ್ಕರ್ಮಗಳಿಂದ ದೈವತ್ವಕ್ಕೇರಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ಬಸವಣ್ಣನವರು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಹೀಗೆ ಕಾಯಕವು ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಸ್ವಾಭಿಮಾನವನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿಯುವುದರ ಜೊತೆಗೆ, ಅವನನ್ನು ಸಾಮಾಜಿಕವಾಗಿ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯುತನನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ದುಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಹಂಚುವಿಕೆ(ಕಾಯಕ ಮತ್ತು ದಾಸೋಹ) ಒಂದೇ ನಾಣ್ಯದ ಎರಡು ಮುಖಗಳಾಗಿವೆ.

ದಾಸೋಹ ಮರೆತ ಗುರುಗಳು: ಒಂದು ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ ನೋಟ

ಬಸವಣ್ಣನವರ ಈ ಆದರ್ಶಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ, ಇಂದು ಅನೇಕ ಖಾವಿಧಾರಿಗಳು ನಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಭಕ್ತರಿಂದ ಸಂಪತ್ತು, ಭೂಮಿ, ಹಣವನ್ನು ಪಡೆದು ಬೃಹತ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು(ಮಠ, ಆಶ್ರಮ, ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು) ಕಟ್ಟುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಸೇವೆಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ಸಂಪತ್ತಿನ ಕ್ರೋಡೀಕರಣ ಮುಖ್ಯವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಇವರ ಜೀವನವು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಭಕ್ತರ ದೇಣಿಗೆಯ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದೆ. ಇದು ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಸಮಾಜದ ಮೇಲೆ ಹೊರೆಯಾದಂತೆ ಭಾಸವಾಗುತ್ತದೆ. ಬಸವಣ್ಣನವರೇನಾದರೂ ಇಂತಹ ‘ಅಚ್ಚ ಶರಣ’ರನ್ನು ಕಂಡಿದ್ದರೆ ನಿಶ್ಚಯವಾಗಿ ಇವರ ಜನ್ಮಜಾಲಾಡಿಬಿಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಇದನ್ನು “ಕೂಡಲಸಂಗಯ್ಯ”(ದೇವರು) ಎಂದೇ ಪರಿಗಣಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮರ್ಮಕ್ಕೆ ತಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಇಂದಿನ ಅನೇಕ ಗುರುಗಳು ‘ದೇವರೆ’ನಿಸಿಕೊಂಡೇ ಮಾಡಬಾರದನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇವರೇನು ಬಸವಣ್ಣನವರು ಕರೆದಂತಹ ದೇವರೇನಲ್ಲ ಬಿಡಿ! ವ್ಯವಹಾರಸ್ಥರಂತೆ ಕಾಣುತ್ತಿರುವುದು ದುರಂತ.

12ನೇ ಶತಮಾನದ ಆದರ್ಶ ಮತ್ತು 21ನೇ ಶತಮಾನದ ವಾಸ್ತವ

ಆದರ್ಶ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತವಗಳನ್ನು ಮುಂದಿನ ನಾಲ್ಕು ಅಂಶಗಳ ಮೂಲಕ ವಿವರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು.

1. ಕೆಲಸವೇ ಪೂಜೆ. ಯಾವುದೇ ಕೆಲಸ ಮೇಲು-ಕೀಳಲ್ಲ. ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ದುಡಿಮೆ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸಾಧನೆ.

2. ದುಡಿಮೆಯ ಫಲವನ್ನು ಸಮಾಜದೊಂದಿಗೆ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಒಂದು ಕರ್ತವ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಇದು ಸಮಾನತೆಯ ಸಂಕೇತ.

3. ಬೇರೆಯವರಿಗೆ ಭಾರವಾಗದೆ, ತನ್ನ ಸ್ವಂತ ಶ್ರಮದಿಂದ ಬದುಕುವುದು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಗುಣ. ಪರಾವಲಂಬನೆ ನಿಷಿದ್ಧ.

4. ಗುರು-ಹಿರಿಯರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯದ ಮೌಲ್ಯಗಳಿಗೆ ಬದ್ಧರಾಗಿರುವುದು ಭಕ್ತಿಯ ಲಕ್ಷಣ.- ಇವುಗಳು ಬಸವಣ್ಣನವರ ಕಾಲದ ಆದರ್ಶಗಳು.

ಆದರೆ ಆಧುನಿಕ ಜಗತ್ತಿನ ವಾಸ್ತವದಲ್ಲಿ –

1. ಕೆಲಸವು ಹಣ, ಸ್ಥಾನಮಾನ ಮತ್ತು ಯಶಸ್ಸಿನ ಸಾಧನವಾಗಿದೆ. ಒತ್ತಡ, ಸ್ಪರ್ಧೆ, ಮತ್ತು ವೃತ್ತಿಪರ ಅತೃಪ್ತಿ ಸಾಮಾನ್ಯ. ಕೆಲವರು ತಮ್ಮ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಸಂತೋಷ ಕಂಡುಕೊಂಡರೂ, ‘ಕೆಲಸವೇ ಪೂಜೆ’ ಎಂಬ ಭಾವನೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ.

2. ‘ಚಾರಿಟಿ’, ‘ಫಿಲಾಂತ್ರಪಿ’, ‘ಸಿಎಸ್‌ಆರ್’ (ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಸಾಮಾಜಿಕ ಜವಾಬ್ದಾರಿ) ರೂಪದಲ್ಲಿ ದಾನದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಇದೆ. ಆದರೆ ಇದು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ಅಥವಾ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಆಯ್ಕೆಯಾಗಿರುತ್ತದೆ, ಜೀವನದ ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಅಂಗವಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ. ತೆರಿಗೆ ವಿನಾಯಿತಿ ಅಥವಾ ಪ್ರಚಾರಕ್ಕಾಗಿಯೂ ದಾನ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

3. ಸ್ವಾವಲಂಬನೆ ಇಂದಿಗೂ ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಮೌಲ್ಯ. ಆದರೆ, ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಾಲದ ಸಂಸ್ಕೃತಿ (credit culture), ಅತಿಯಾದ ಗ್ರಾಹಕವಾದ (consumerism) ಮತ್ತು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಸೋಮಾರಿತನವೂ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿದೆ. ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ನಿರುದ್ಯೋಗದಿಂದಾಗಿ ಅನೇಕರಿಗೆ ಸ್ವಾವಲಂಬಿಯಾಗಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ.

4. ವ್ಯಕ್ತಿವಾದ (individualism) ಮತ್ತು ಅಹಂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕತೆ ಎಂಬುದು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಶಾಂತಿಗಾಗಿ ಅಥವಾ ಯೋಗಕ್ಷೇಮದ ಉತ್ಪನ್ನವಾಗಿ (wellness product) ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ವಚನದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿರುವಂತಹ ಸಮರ್ಪಣಾ ಭಾವ ಮತ್ತು ವಿನಯ ಅಪರೂಪ.

ಆಧುನಿಕ ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ಕಾಯಕ ತತ್ವದ ಅಳವಡಿಕೆ

ನಾವು ಯಾವುದೇ ವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿರಲಿ (ಡಾಕ್ಟರ್, ಇಂಜಿನಿಯರ್, ಶಿಕ್ಷಕ, ರೈತ, ಕಾರ್ಮಿಕ), ನಿಮ್ಮ ಕೆಲಸವನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆ, ಶ್ರದ್ಧೆ ಮತ್ತು ನಿಷ್ಠೆಯಿಂದ ಮಾಡುವುದೇ ಆಧುನಿಕ ಕಾಯಕ. “ನನ್ನ ಕೆಲಸ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಒಳ್ಳೆಯದನ್ನು ಮಾಡಬೇಕು” ಎಂಬ ಮನೋಭಾವದಿಂದ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವುದು. ಲಂಚ, ಮೋಸ, ಮತ್ತು ಕೆಲಸದಲ್ಲಿನ ಅಸಡ್ಡೆಯನ್ನು ಬಿಡುವುದೇ ನಿಜವಾದ ಕಾಯಕ.

ದಾಸೋಹ ಎಂದರೆ ಅನ್ನವನ್ನು ಹಂಚುವುದು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ. ನಿಮ್ಮ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಹಂಚುವುದು, ನಿಮ್ಮ ಸಮಯವನ್ನು ಸಮಾಜ ಸೇವೆಗೆ ನೀಡುವುದು (Volunteering), ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಹಿಂದುಳಿದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದು, ರಕ್ತದಾನ ಮಾಡುವುದು—ಇವೆಲ್ಲವೂ ಆಧುನಿಕ ದಾಸೋಹವೇ. ನಿಮ್ಮ ಆದಾಯದ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಭಾಗವನ್ನು ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಸತ್ಕಾರ್ಯಗಳಿಗೆ ಮೀಸಲಿಡುವುದು ದಾಸೋಹದ ಉತ್ತಮ ಮಾರ್ಗ.

ಅನಗತ್ಯ ಸಾಲ ಮಾಡದೆ, ನಮ್ಮ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಮಿತಿಯಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು, ನಮ್ಮ ಯೋಗ್ಯತೆಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕವಾಗಿ ದುಡಿದು ಬದುಕುವುದು ಸಾಧ್ಯ. ಬೇರೆಯವರ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತರಾಗದೆ, ಸರ್ಕಾರದ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ದುರುಪಯೋಗಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳದೆ ಬದುಕುವುದು ನಿಜವಾದ ಸ್ವಾಭಿಮಾನ.

ಸವಾಲುಗಳ ನಡುವೆಯೂ ಸಾರ್ಥಕ ಬದುಕಿನ ದಾರಿ

ಅತಿಯಾದ ಸ್ಪರ್ಧೆ ಮತ್ತು ಭೌತಿಕವಾದವನ್ನೇ ಬಯಸುವ ಇಂದಿನ ಜಗತ್ತು ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಹಣ ಮತ್ತು ವಸ್ತುಗಳಿಂದ ಅಳೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ಓಟದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆ ಮತ್ತು ದಾಸೋಹದಂತಹ ಮೌಲ್ಯಗಳು ಹಿಂದೆ ಬೀಳುವ ಅಪಾಯವಿದೆ. “ನಾನು, ನನ್ನ ಕುಟುಂಬ, ನನ್ನ ಸುಖ” ಎಂಬ ವ್ಯಕ್ತಿವಾದದ ಚಿಂತನೆ ಪ್ರಬಲವಾಗಿರುವಾಗ, ಸಮಾಜದ ಬಗ್ಗೆ ಯೋಚಿಸುವ ‘ದಾಸೋಹ’ ಮನೋಭಾವವನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಸವಾಲಿನ ಕೆಲಸ. ಒತ್ತಡದ ಜೀವನಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಸಮಾಜ ಸೇವೆ ಅಥವಾ ಇತರರಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ಸಮಯ ಹೊಂದಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಕಷ್ಟಕರವೆನಿಸಬಹುದು.

ಬಸವಣ್ಣನವರ ವಚನದಲ್ಲಿನ ತತ್ವಗಳು 12ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಎಷ್ಟು ಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿದ್ದವೋ, ಇಂದಿನ ಆಧುನಿಕ ಜಗತ್ತಿಗೂ ಅಷ್ಟೇ, ಬಹುಶಃ ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿವೆ. ಜಗತ್ತು ಬದಲಾಗಿರಬಹುದು, ನಮ್ಮ ಉದ್ಯೋಗಗಳು ಮತ್ತು ಜೀವನಶೈಲಿ ಬದಲಾಗಿರಬಹುದು, ಆದರೆ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ದುಡಿಮೆ, ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವ ಮನೋಭಾವ ಮತ್ತು ಸ್ವಾಭಿಮಾನದಂತಹ ಮೂಲಭೂತ ಮಾನವೀಯ ಮೌಲ್ಯಗಳು ಎಂದಿಗೂ ತಮ್ಮ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ.

ಈ ವಚನವನ್ನು ಅಕ್ಷರಶಃ ಅನುಸರಿಸುವುದಕ್ಕಿಂತ, ಅದರ ಆತ್ಮವನ್ನು ಅಥವಾ ಸಾರವನ್ನು ನಮ್ಮ ಇಂದಿನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸಾಧ್ಯವಿದೆ. ಹಾಗೆ ಬದುಕುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಕೇವಲ ಉತ್ತಮ ನಾಗರಿಕನಾಗುವುದಲ್ಲದೆ, ಬಸವಣ್ಣನವರು ಹೇಳಿದಂತೆ, ತನ್ನಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಇತರರಲ್ಲಿ ದೈವತ್ವವನ್ನು ಕಾಣುವ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಎತ್ತರವನ್ನು ತಲುಪುತ್ತಾನೆ. ಇದು ಕಷ್ಟಸಾಧ್ಯವಾದರೂ, ಅಸಾಧ್ಯವಂತೂ ಖಂಡಿತ ಅಲ್ಲ.

ಡಾ. ರವಿ ಎಂ. ಸಿದ್ಲಿಪುರ

_{ಇವರು ಕುವೆಂಪು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ಕನ್ನಡ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವಿಯನ್ನು ಹಾಗೂ ಕನ್ನಡ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಡಿಪ್ಲೊಮೋ ಪದವಿಯನ್ನು, ’ಕನ್ನಡ ಮಹಾಭಾರತ ಕಾವ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಭುತ್ವ, ಯುದ್ಧ ಮತ್ತು ಜನತೆ’ ಎಂಬ ವಿಷಯ ಕುರಿತು ಪಿಹೆಚ್.ಡಿ ಪದವಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. ವಿವಿಧ ಮಾಸ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧನಾ ಲೇಖನಗಳು ಪ್ರಕಟಗೊಂಡಿವೆ. ‘ಪರ್ಯಾಯ’ ಎಂಬ ವಿಮರ್ಶಾ ಲೇಖನಗಳ ಸಂಕಲನ, ವಿಮರ್ಶೆ ಓದು, ಶಾಸನ ಓದು ಪುಸ್ತಕಗಳು ಪ್ರಕಟಗೊಂಡಿವೆ. ಹಳಗನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಇವರ ಆಸಕ್ತಿ ಕ್ಷೇತ್ರ. ಪ್ರಸ್ತುತ ರಾಣೇಬೆನ್ನೂರು ತಾಲೂಕಿನ ಸುಣಕಲ್ಲಬಿದರಿಯ ಸರ್ಕಾರಿ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜ್ ಅಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಸಹಾಯಕ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.}

ಇದನ್ನೂ ಓದಿ- ಕಡಕೋಳ ಮಡಿವಾಳಪ್ಪನ ‘ಶರಣಾರ್ಥಿ’ ತತ್ವಪದ: ಸಮಾನತೆಯ ಶರಣಾಗತಿ